MIDDELEEUWSE STAD (2013)
In opdracht van de Rijksgebouwendienst bouwde ik, naast de reeds afgeleverde maquette van een Romeins castellum, ook een maquette van een Middeleeuwse stad, anno 1340. Nu op schaal 1 : 300. Ook deze maquette is voor het Nationaal Militair museum in Soesterberg.
De opdracht was om een Middeleeuwse stad uit te beelden, met de nadruk op de vestingwerken rond zo’n stad. Ik kreeg precies 1 m2 tot mijn beschikking om die stad neer te zetten. Ik mocht hem helemaal zelf ontwerpen en bouwen!
Het vergde een uitgebreid onderzoek naar gebouwen die rond 1340 in zo’n stad stonden. Vrijwel nergens zijn nog gave gevels uit die tijd bewaard gebleven en ik moest het doen met een groot aantal publicaties van schrijvers die zich in de loop der jaren met het bouwhistorisch onderzoek daarvan hebben beziggehouden. Oude prenten van steden waren een bron van inspiratie, al waren die afbeeldingen niet gemaakt in 1340, maar vaak in de 17e eeuw. Anders is het met de bouwvolumes van de openbare gebouwen, vestingwerken en woonhuizen uit die tijd. Die zijn in van oorsprong Middeleeuwse steden als Zutphen, Utrecht en Deventer nog wel te vinden. Vooral Zutphen heeft een groot bestand aan nog gave vestingwerken en gebouwen uit die tijd, maar ook hier…..heel weinig gevels.
Bij de maquette hoort dan ook een uitgebreide historische verantwoording waarin staat vermeld hoe ik aan de gegevens ben gekomen, met een literatuurlijst van de bronnen waaruit ik heb geput. Deze verantwoording is tevens in het bezit van het museum.
Overzicht, aan de linkerzijde stroomt de rivier waaraan de stad is gelegen, het noorden is links. De stad heeft een binnen- en een buitenhaven aan de rivierkant en een binnenhaven aan de zuidkant. De maquette is door de aanwezigheid van kerkgebouwen georiënteerd. In de gracht aan de oost- en westzijde bevinden zich stuwen die het stijgende en dalende rivierwater in de gracht reguleren. Linksonder een kleine leprozenkolonie. Linksboven een groot klooster dat een groot oppervlak van de stad beslaat.
Aanzicht vanuit het noorden, rivierzijde.
De westpoort
De oostpoort, een poort met een voorpoort. Gebouwd naar het voorbeeld van de, voor het grootste deel verdwenen, Nieuwstadspoort in Zutphen
Overzicht van het klooster. Rechts de kloosterkerk geïnspireerd op het Broederenklooster in Zutphen.
De Romaanse kerk is gebaseerd op de opgegraven plattegrond van de eerste Martinikerk in Doesburg en op gevels en bouwvolumes van dergelijke kerken in het oosten van ons land (Velp, Rheden, Drempt). Aan de zuidzijde een bescheiden gotische uitbreiding.
De buitenhaven aan de kant van de rivier met in het midden een koggeschip, en daarnaast een houten tredmolenkraan. Daarachter de waterpoort naar het voorbeeld van de Berkelpoort in Zutphen.
Rechts een gebouw ongeveer zoals dat nog te vinden is in de Vijzelstraat in Arnhem.
Het Koggeschip De houten tredmolenkraan
Van de meeste gebouwen maakt ik foto’s van vier kanten voordat ze werden geplaatst op de maquette.
Het stadhuis, geïnspireerd op huis Oudaen in Utrecht.
